(35) - DI BANDANG KADADA POHON HAMPALAM LAGI

Salain hasil banih, ada lagi sauting tanaman orang bandang Sungai Ganal nang kawa diulah duit. Tanaman tu kada lain pada tanaman hampalam. Boleh disambat satiap paranggan atawa babatasan bandang ditanami orang awan pohon hampalam. Pohon hampalam nang tahan banyu musim babandang salain hampalam talok ( telur ? ) , hampalam banyu, hampalam mangga awan hampalam putih.

Hampalam talok ni banyak ditanam orang di kawasan bandang matan bahari lagi. Buahnya halus haja , tagal labat. Hampalam banyu pulang buahnya taganal saikit , pohonnya jua ganal ada nang sampai kaya guni. Amun handak mamancuk hampalam anum, tautama orang nang baliur dua atawa mangidam, hampalam banyulah nang nyaman dimakan ( haaaai , asa kacar liur bila manyambat !....)

Hampalam putih pulang , kira-kira tamasuk dalam kumpulan bangsa hampalam hanyar , kaya bangsa hampalam Siam , hampalam harum manis atawa nang lain-lain baka pohon hampalam dibawa matan luar Malaysia. Hampalam putih ni mahal harganya. Laku pulang dijual wayah inya sadang balahan atawa hudah tuha parak masak.

Dalam tahun 80 an, orang bandang banyak nang baduhara batanam hampalam putih. Ada nang sanggup maulah babatasan khas di tangah bandang sahibar hagan batanam pohon hampalam . Hasil pakulih duitnya jua puas hati. Ada orang bandang nang dapat baribu-ribu ringgit samusim mangait hampalan. Sampai ada jua nang kawa manukar motorsikal hanyar, ada jua nang kawa tulak ka Makah , hasil kukumpulan duit bajualan hampalam putih dua tiga musim !.

Cumanya ada sahuaran kada pati baik , bila bandang banyak ditanami awan pohon hampalam di paranggan atawa babatasan. Mana-mana kawasan linupan pohon hampalam, pohon banih di situ kada pati manjadi. Pohon banih gin bilang giang-giuran bila hudah mula kaluar buah. Biasanya, hasil pakulih buah banih di kawasan tu jua kada pati banyak, babanding di kawasan lain.

Walaugin kayaitu, bila dibandingkan awan hasil hampalam putih pulang, katahuan labih baik batanam pohon hampalan di paranggan bandang atawa di babatasan . Maraha buah banih kada pati harat di kawasan linupan pohon hampalam, tagal pakulih duit buah hampalam labih banyak !.

Wayah tahun-tahun tu, tabarungan ulun magun haja jadi wartawan surat habar Kumpulan Utusan Malayu. Macam-macam carita tantang hampalam kaluaran. Tantang pakulihnya, tantang kajayaan orang batanam hampalam di bandang, tantang harganya nang murah pasal talalu banyak buah hampalam dalam samusim-samusim, tamasuk jua carita hampalam kada laku dijual .

Nang ramenya, orang-orang bandang arai banar bila muha atawa kisah hidin takaluar di dalam surat habar !. Jadinya, kada timbul ngalih amun handak maulah tamuramah awan orang bandang atawa handak manggambar muha masing-masing . Sambat haja handak digambar, lakas pang masing-masing basadia . Takurihing !…..

Paling rame pulang bila hudah handak bulik, imbah haja maulah tamuramah adalah dibari hidin ka ulun sasanguan hampalam hagan dibawa bulik ka rumah ! ( Saja rame amun jadi wartawan di kampungan, tahulah ! ).

Ada samusim, wayah tu hampalam bilang manjadi banar buahnya. Tiap-tiap parit ada haja Cina batungguan handak manukar hampalam matan orang bandang. Wayah tu jalan di kampungan kada baik kaya wahini. Buah hampalam nang handak dijual sahibar kawa di bawa awan motorsikal haja. Sapalih ada nang tulak saurang ka pakan Sungai Ganal bajual ka tokeh hampalam Cina di situ.

Bila buah hampalan hudah kababanyakan balonggok di kadai tokeh hampalam , lori nang mambawa hampalam ka bandar luar pulang kada kacukupan, makanya banyaklah buah hampalam handak burukan dalam bakul atawa guni di kaki lima kadai.

Ada saorang tokeh hampalan Cina papatuhan ka ulun, tahu jua inya pada ulun jadi wartawan surat habar. Inya gin bahabar pada buah hampalam banyak hudah handak burukan, pasal lori kada kacukupan mambawa ka bandar luar.

Ulun ni awan niat handak manolong sasiapa nang handak minta patolongan kada kira bangsa atawa agama, maulahlah sauting carita pasal buah hampalam banyak balonggok-longgok dalam bakul awan guni. Mainta jua supaya syarikat lori lakas datangan maambil . Gambar buah hampalan balonggok di kaki lima kadai awan tokeh Cina tu gin ulun tangkap saurang gambarnya . Imbah tu ulun antar ka surat habar Utusan Malayu awan Utusan Malaysia. Salang babarapa hari, carita awan gambarnya kaluar di surat habar Utusan Malayu ( Utusan Malaysia kaluar tadudi pada ari lain ).

Bila ulun padahkan carita di surat habar tu ka tokeh hampalam Cina tadi, umai bilang arai banar inya maniring gambar muhanya kaluar di surat habar ( walaugin inya kada tahu tulisan Jawi ! ). Kada lawas, datangan tokeh-tokeh kadai lain parak di situ maniring surat habar Utusan Malayu ! . Masing-masing paricau-paricau cakap Cina, angkuhan kaaraian pasal carita hampalam balonggok-longgok di kadai kada diambil lori, hudah kaluar caritanya di surat habar.

Asa mambari lilihan banar, tokeh hampalan Cina tu manggawil batakun ka ulun ,” Cikgu, ini carita sudah masuk piper Melayu, barapa wang gua kena bayar ? “ ( wayah tu amun ulun mainta bayarannya, mau haja dibarinya ! ). Tagal ulun kada purun mainta nang bukan-bukan ka tokeh hampalam Cina tu. Ulun batarus tarang manyambat, inya kada payah mambari duit ka ulun. Sababnya surat habar kainak nang mambayar duit ka ulun , bila carita tu hudah kaluar.

“ Waaa… itu macam ka ?. Banyak terima kasih, cikgu. Sekarang gua kasi belanja sama cikgu minum oreng ha ,” ujarnya sambil manjulungi sabotol oreng F&N ( disadiakan hagan orang-orang nang datang bajual hampalam di kadainya ).

Carita ulun nang dipadahkan di atas , carita labih 20 tahun bahari….. Wahini kaadaannya sunyaan hudah baubah. Pohon hampalam nang banyak babuah kaya dicaritakan , hudah kadada lagi ditanam orang bandang. Habis hudah matian pohonnya. Amun ada gin lagi, hudah kada babuah pasal takana tampiasan racun banih satiap musim babandang. Wahini paranggan bandang atawa babatasan banyak hudah diratakan orang, hagan ditanami awan banih. Amun ada nang kapingin mamancuk buah hampalam anum gin, wahini bilang ngalih bacari…..

Walaugin kayaitu, wahini hampalam hudah bapindah ditanam orang matan di bandang ka kawasan kabun nyiur pulang. Jabatan Partanian Daerah Sabak Barnam banyak mambari bantuan baka pohon awan baja hampalam ka orang kampungan. Pohon hampalam wahini randah-randah. Buahnya pulang labat bilang tajuntai sampai ka tanah !.

Sasiapa kulaan handak bacari buah hampalam, wahini jangan tulak ka kawasan bandang Sungai Ganal . Di situ hudah kadada lagi hampalam. Halin. Tagal tulak haja ka kawasan kabun nyiur nang banyak batanam hampalam di Kampung Sungai Limau, Sungai Ganal. Tanaman hampalam wahini jua hudah jadi tanaman hagan paniagaan. Dijadikan kawasan kabun hampalam !.

Bila musim hampalam, di kiwa kanan jalan ganal Sungai Ganal – Tanjong Karang pintang kampong Sungai Limau , banyak orang Malayu di situ bajual di rurungku buah hampalam bangsa harat. Rasanya manis , harganya gin murah. Ampat kilo shibar RM 10 haja !…..

Tagal babaiklah, jangan sampai tatukar hampalan nang datang matan di luar kampong Sungai Limau, nang ada jua dijual orang di pinggir jalan parak situ. Hampalam datang di luar harganya sama, tagal rasa lain ( kada manis ). Amun handak tahu rurungku bajual hampalam tampatan , inya bujur-bujur dalam kawasan kampong Sungai Limau. Mana nang di luar kampong ( kaya kawasan kampong Tabuk Marso, Sungai Haji Dorani, Peket 60 atawa di lain-lain ) hampalam tu sabujurnya datang matan di luar kawasan ( ujar matan Sitiawan, Perak, bat orang Cina (?) .

Dicoret:

Sungai Haji Dorani, Sungai Ganal.

31 Disember 2005 / 29 Zulkaedah 1426.