Wednesday, September 26, 2007


(23) - ILMU PIRASAT ORANG BANJAR

Salain banyak orang Banjar Sungai Ganal jadi tuan guru atawa jadi lalabaian haja, ada jua sapalih nang bisa dalam ilmu pirasat ( ilmu nang dapat mangatahui hal palakuan orang lain sahibar maniring ka awak rupa ). Sapalih ada jua nang bisa dalam ilmu mangatahui siapa jadi maling, atawa bisa ‘ mamagar rumah ‘ .

Tagal nang kabanyakannya sampai wahini, sapalihnya sahibar tuturutan atawa mandangar matan sambatan kawitan atawa paninian padatuan turun tamurun haja. Maknaya, kada suah mangaji babanaran dalam ilmu tu. Ilmu tu pulang disambat bahanu kada pati bujur awan nang asalnya.

Wahini ilmu pirasat hudah kawa dipalajari matan buku-buku tantang ilmu pirasat dalam Basa Malayu atawa nang asal matan Basa Arab. Atawa bujur-bujur-bujur baduhara bacari guru nang alim dalam ilmu pirasat tu.

Walau kaya apa pun, orang Banjar bahari nang bisa dalam ilmu pirasat kada pati mau maungkai ilmu hidin ka orang banyak. Jarang jua hakun mamadahkan atawa baduhara malajari ka oang lain. Orang dapat tahuan sabarataan, biasanya bila hibin ada manolongi orang lain atawa ada orang nang basinghaja handak tahu bujur-bujur hal orang lain sabab batujuan nang tatantu ( batakun tantang anak dara orang nang handak dilamar orang anuman lalaki, umpamanya ).

Nabi Muhammad s.a.w hidin suah manyambat dalam sauting hadis nang bamaksuk kira-kira dalam basa Banjarnya : Takutanilah sabarataan ka pirasat orang mukmin ( orang baiman ), sababnya inya dapat maniring matan ‘ nur ‘ atawa cahaya nang dibari oleh Allah Taala “. ( Maknanya , memang bujur ada orang nang tahu palakuan orang lain, sahibar inya maniring awak rupanya haja – ilmu pirasat ).

Jadinya, ilmu pirasat ni kada tamasuk dalam ilmu nang salah dituntut. Cumanya, amun tahu jangan pulang muntung papalapau manyambati ka orang banyak , angkuhannya si anu , si anu tu tahulah, parangainya kaya ni, kaya ni ( mantang-mantanglah saurang tahu ! ). Kainak jadi kasarik orang haja .

Di sini ulun handak jua manyambat, ilmu pirasat ini kada sama awan nang disambat orang ‘ Ilmu Laduni ’ ( biasanya orang alim haja nang ada ). Ilmu pirasat tu inya kawa dipalajari, tagal amun Ilmu Laduni, inya bujur-bujur pambari Allah Taala ka orang nang dikahandakiNYA haja.

Ulun manyambat tantang ilmu pirasat ini sihabar handak mamadahkan ka kakanakan wahini sabujurnya saja ada orang-orang nang tahu atawa kawa manangguhi tantang parangai kita sahibar maniring awak rupa haja. Jadi , janganlah kainak manyambat, “ Mana dia tau perangai aku . Bergaul pun tak pernah ? “ ( minta maaf manyambat dalam Basa Malayu ).

Contoh ilmu pirasat kaya ni : Orang nang batalinga lambing, orang tu paasian bila dibari nasihat, ujar . Atawa disambat, orang nang babulu kaning labat tanda inya banyak baisi kapintaran. Atawa orang nang bapanjanak luang lair di hadapan orang , tandanya orang tu akal kada pati karuan, kada magan dijadikan katuha. Atawa ada lagi macam-macam pirasat lain.

Sapalih orang wahini kada pati parcaya awan ilmu pirasat tu, jauh banar amun handak balajar. Ilmu kada mangaruan, ujarnya !. Tagal kaya apa pun, handak parcaya atawa kadanya tapulanglah ka diri masing-masing ( inya kada tamasuk dalam Rukun Iman , napa ). Cumanya, ilmu pirasat tu memang ada orang nang tahu, kabanyakannya pulang ‘ tatangguhan’ tu saja bujur awan nang ampunya diri.

Wayah paninian padatuan ulun magun ada bahari , ilmu pirasat ini saja ditakutani kabanyakan orang anuman lalaki awan bibini. Kanapa jadi takutan ? Takutan kaluko dikatahuani orang palakuan saurang nang sabujurnya , bila ada orang tahu ilmu pirasat sahibar maniring awak rupa haja. Amun kayaitu, ngalih kainak handak bapara ka anak dara orang atawa bacari laki !.

Ulun manangguhi, sabab kayaitulah makanya anak dara bahari jarang kaluar rumah. Amun kaluar gin tapaksa inya kaya ujar orang wahini ‘ make up ‘ dahulu di caramin muka . Supaya bila ditiring oleh orang lain kada tatiring tahi lalat di muha ( tahi lalat nang ada di muha , amun maikut ilmu pirasat ada tafsirannya sauting-sauting ).

Ulun ni sahibar bisa manyambat sauting dua banarai ilmu pirasat nang suah disambat oleh kawitan atawa paninian padatuan ( sabujurnya ulun kada suah balajar, kada jua tahu banar ilmu pirasat ni ). Siapa-siapa nang handak balajar bujur-bujur, ayu haja bacari orang nang bujur-bujur tahu. Jangan bacari ‘ paguruan ‘ nang mangaku saurang pintar haja. Imbah tu, amun hudah tahu, jangan pulang muntung papalapau manyambati hal palakuan orang lain ( ulahan kayaitu disambat oleh orang bahari ‘ mandahului kahandak Allah Taala ‘, salain kainak kaluko mambawa palakuan takbur nang dilarang agama kita ! ).

Salain tu ulun kada kawa di sini manyambat siapa-siapa orang Banjar Sungai Ganal nang bisa banar dalam ilmu pirasat ni. Sahibar di sini ulun handak mamadahkan ‘ kabulihan ‘ Tuan Guru Haji Ismail Parit 11, wayah hidin hidup banyak manolongi orang nang ka malingan ( ulun masa tu kakanakan lagi – Tahu bila dihabarkan oleh ayah nang rahat mangaji kitab ka hidin ).

Ujar ayah ulun ( arwah hudah lawas ), bini wakil rakyat nang bagana di Sungai Air Tawar, ngaran hidin Dato’ Haji Mustaffa Jabar ( arwah jua ) kahilangan barang amas kaya kalung, rantai , cincin awan galang baharaga mahal . Kada tahu pulang siapa nang manyuntannya.

Jadinya, Dato’ Haji Mustaffa Jabar ni manyuruh orang kaparcayaan hidin tulak batamuan awan Tuan Guru Haji Ismail di rumah hidin di Parit 11. Tabarung , masa tu banyak orang nang mangaji kitab, tamasuk jua ayah ulun ada di situ. Jadi kawalah maniring kayapa Tuan Guru maulah gawian tadi.

Ujar ayah ulun, Tuan Guru Haji Ismail mahaling burit cawan ka lampu minyak gas, hagan maambil saikit harangnya. Ada saorang kakanakan lalaki nang balum bisa badusta ( baumur kira-kira empat tahun labih , kaluko ) umpat dibawa oleh orang kaparcayaan Dato’ Haji Mustaffa Jabar hagan dijadikan Tuan Guru Haji Ismail kaya ‘ jurucakap ‘ mamadahkan ngaran malingnya kainak.

Saikit harang lampu digosok hidin ka kuku ibu tangan kakanakan tadi, sambil hidin babacaan babarapa ayat Quran. Imbah digosok-gosok hidin kuku ibu tangan kakanakan tadi, hidin manyuruh kakanakan tu maniring kukunya nang hudah barasih pada harang lampu. Bila ditakuni hidin ka kakanakan tadi adalah maniring matan kukunya, muha orang nang jadi maling tu, kakanakan tu tarus ha malitas manyambat ngaran orang nang jadi maling !. Maka katahuanlah ngaran malingnya awan tabarung patuh pulang. Imbah tu napa lagilah, Dato’ Haji Mustaffa Jabar gin rahat datang batamuan minta tolong ka Tuan Guru Haji Ismail, amun hidin ada hal-hal kasusahan nang lainnya.

Ujar habar, bila orang tahuan Tuan Guru Haji Ismail kawa manolongi orang kamalingan, banyaklah orang parak atawa jauh datangan mainta tolong jua bila kamalingan ( masa tu orang bandang rahat kamalingan banih di gudang higa rumah atawa banih dalam guni awan paliharaan hayam itik ).

Carita kayani, ulun suah jua mandangar carita orang-orang kampong Sungai Haji Dorani. Di situ ada saorang kiyai Jawa bangaran Pak Kiyai Haji Sarkawi, hidin jua bisa maulah kaya nang di ulah Tuan Guru Haji Ismail tadi ( maknanya, ilmu kayani ada jua orang lain umpat tahu . Inya kada boleh disambat ilmu sasat atawa sihir, sabab bacaannya ayat Quran . Pak kiyai gin ada nang tahu sabab hidin suah balajar wayah mamondok bahari ) .

Jadiam dahulu leh. Andudi ulun bacarita nang lain pulang . Barelaan

Dicoret:

Sungai Haji Dorani, Sungai Ganal

24 November 2005/ 23 Syawal 1426

No comments: