Wednesday, September 26, 2007




(39) - CARA ORANG BANJAR BASARUAN

Amun handak dibandingkan cara basaruan orang Banjar awan orang Jawa atawa orang Malayu, jauh banar balainannya. Amun orang Banjar bilang mudah haja amun handak basaruan. Sama haja awan cara baampunan wayah ari raya. Orang Banjar amun handak baampunan, bila disambat haja ‘ barelaan ‘, kira boleh dipakai atawa dikira bujurlah hudah. Tagal amun orang Jawa baampunan, bilang lawas pang basasambat macam-macam hanyar talah, tamasuk inya mamakai basa halus pulang.

Bahari bila handak baaruhan, sama ada aruh bakawinan, manyalamat baras hanyar atawa manyalamat imbah talah batanam banih, bahaul atawa aruh manatak jambul kakanakan halus, sahibar manyuruh orang tatantu hagan bahabar atawa basaruan ka orang lain sakampungan atawa saparitan.

Amun handak aruh bakawinan, orang bahari basaruan cara muntung haja. Tulak sabuah rumah ka sabuah rumah basaruan . Basaruan tu pulang diulah labih awal pada wayah ari handak baaruhan tadi. Paling kurang gin tiga minggu sabalumnya. Mana-mana kaluarga nang bagana jauh, orang nang handak baaruhan tu saurang tulak bahabar atawa basaruan, bahanu mau haja sabulan atawa tangah dua bulan awalnya.

Ada sababnya kanapa orang bahari basaruan aruh bakawinan labih awal atawa labih lawas babanding wayah wahini. Partamanya, bahari pajalanan jauh awan ngalih ( kabanyakannya sahibar ada basikar haja ). Lagipun amun basaruan labih awal , dapat salajur basaruan minta tolong hangan bacari kayu api bamasak atawa manajak sarubung wadah orang datangan kainak.

Kaduanya, bahari orang aruh bakawinan kada pati banyak kaya wahini. Dalam samusim mangatam amun ada saorang nang aruh bakawinan dalam sakampong atawa saparit, bilang dikira untung banar hudah. Amun silap-silap, mau haja kadada langsung orang aruh bakawian dalam sakampung atawa saparit dalam musim mangatam tadi. Jadi amun basaruan labih awal gin kada jadi kalumpan.

Amun wahini, basaruan aruh bakawinan labih awal sampai sabulan atawa labih lawas lagi, mau haja kita kalumpanan siapa nang handak aruh awan bila pulang arinya . Pasalnya banyak banar orang aruh bakawinan bukan haja musim mangatam ( mamesin ) banih, malahan wayah cuti ari Sabtu awan ari Ahad sampai tiga ampat jumputan orang aruh bakawinan !

( Amun dikira , basaruan aruh bakawinan cara maantar kad jumputan kawin kaya wahini, dikira bagus awan sasuai banar diulah. Sababnya kawa disimpani dahulu sabalum sampai arinya supaya kainak kada kalumpanan ).

Amun aruh handak bahaul , manyalamat atawa nang lainnya pulang, orang bahari basaruan salain pakai muntung haja, wayahnya pulang kabanyakan diulah bila batamuan awan kakawanan imbah atawa sabalum sambahyang ari Jumahat. Ada jua nang basaruan wayah batamuan di surau , imbah salasai sambahyang waktu. Jadi kada payah lagi basaruan matan rumah ka rumah .

Tagal amun ada kamatian, biasanya ada orang nang tatantu matan orang tuha-tuha di kampong tu nang tulak basaruan cara muntung, basaruan sabuah rumah ka sabuah rumah. Biasanya, orang nang basaruan tadi sahibar manyambat ( contoh ): “ Utoh Ganal , ari ni kasukaran “. Bila disambat kayaitu, orang nang disaruani tadi gin paham hudah maksudnya. Taruslah masing-masing tulakan bailing ka rumah orang nang kamatian tadi. Orang bibinian jua umpat tulakan masing – masing bailing salajur babawaan baras hagan basadakah.

Sapalih tampat ada jua nang mamakai ‘ alamat ‘ cara mangatuk taluntung di surau atawa dauh di masigit wayah baesukan imbah sambahyang subuh

( amun mati ari malam ) . Amun kamatian hudah ari tinggi siang, orang gin hudah tulakan bagawi, tapaksalah ada saorang ditantukan nang disuruh basaruan matan sabuah rumah ka sabuah rumah dalam kariah salajur mambawa ‘ duit sambahyang mayat ‘.

Cara basaruan nang dipadahkan di atas tadi bilang jauh banar balaiannnya awan wahini. Ibarat langit awan bumi jauhnya, ujar paribasa. Wahini amun basaruan aruh bakawinan sabarataan hudah mamakai kad jumputan kawin . Sapalih kadnya murah, sapalih ada nang mahal harganya. Imbah tu, cara maantar kad ada pulang orang nang diwakilkan dalam sasabuah kariah surau hagan basaruan orang-orang nang bagana dalam kariahnya. Orang nang diwakilkan basaruan tadi pulang kana dibari ‘ duit minyak motosikal ‘ oleh orang nang aruh tadi. Paling kuruang gin RM 10 atawa labih ( bila orang dalam kariah tu banyak sampai 100 buah rumah, umpamanya ).

Bila orang wahini basaruan cara disambat di atas tadi, bahanu orang nang disaruani gin kada pinandu atawa kada patuh awan orang nang handak aruh bakawinan . Cumanya, sahibar dapat tahu malalui palan ka rumah pangantin dalam kad jumputan kawin haja. Lagipun , wahini kita banyak banar papatuhan awan orang nang bagana di kampong lain, balainan suku bangsa pulang, tagal kada tahu ngaran orangnya !.

Sapalih orang pulang wahini ( wayah orang ada sabarataan batalipaun di rumah atawa ada ‘ henpon ‘ ) bila basaruan bakawinan ada haja nang mamakai talipaun atawa pakai pasanan ringkas (sms) haja ka orang nang handak disaru ! ( wayah dunia hudah moden napa…. ).

Cumanya, wahini bila aruh handak manyalamat, bahaul atawa nang lain-lain magun haja lagi basaruan pakai muntung. Tulaklah basaruan matan sabuah rumah ka sabauh rumah . Tagal, basaruan tu adalah orang nang khas atawa ditantukan hagan basaruan . Orang tu pulang kanalah dibari oleh tuan ampunya rumah ‘ duit minyak motosikal ‘ hagan basaruan !.

Kasimpulannya, cara orang bahari basaruan bagus atawa sasuai awan wayah bahari haja. Amun wahini handak maikut cara kayaitu , mau haja tarasa ngalih handak diulah.

Cara orang wahini basaruan boleh dikira ikut cara moden, sasuai pulang awan kaadaan wahini salain nyaman handak diulah . Sababnya hudah ada alat kamudahannya. Cumanya amun handak dihalusi, cara wahini kurang saikit dalam gawian sukarelanya babanding wayah bahari ( pasalnya sunyaan pakai duit haja napa bila handak basaruan ! ) .

Dicoret:

Sungai Haji Dorani, Sungai Ganal.

01 Februari 2006 / 02 Muharam 1427 H.

Post A Comment!

Banyu mahal napa...

Posted by Anonymous at 4:16 AM on Feb. 1, 2006


Wayaheni basaruan makai internet haja

Bahari tatamu makan sadulang ampat urang waktu makan sakali rap .Bahari makan makai pinggan kaca waheni aroh makai pinggan kertas/plastik haja
talah makan pinggan nya di buang haja jimat banyu' gasan mambasoh pinggan.........banyu' mahal napa'


Kada mahal....

Posted by Anonymous at 4:21 AM on Feb. 1, 2006


Banyu tu kada ai mahal..di bagi free oleh Allah,yg mambuatnya mahal ialah urang yg manswastakannya tiap2 tahap handak percent nya, amon di England, kada ai banyak hujan ilah di Malaysia tapi napanya banyunya free?..

Pakailah sebanyak mana kada di kanakan "charge"..bahira/ bakamih lah banyak mana kada ai di kanakan "charge".. yang ada hanyalah cukai pintu ilah yang ada di Malaysia..itupun kada ai mahal amon dibandingkan awan pendapatan...



Untitled Comment

Posted by moodlading at 3:48 PM on Feb. 10, 2006

Wayahini urang Jawa gin umpat dah manyambat 'barelaan' awan 'kulaan'.

acam napa habar

Posted by Anonymous at 5:59 PM on Mar. 1, 2006

ulun permisi umpat jua nah. pian lawas kah sudah di sana. ulun asli uran kalsel tapi wayah ini sudah banyak kada tapi mengarti bahasa banjar. kada usah yang kaya tulisan pian ini bila tulakan ka hulu sungai aja banyak jua bahasa yang masih ulun kada paham. sabujurnya supan jua pang, maka pinanya bahasa kita ngaini sasar tahun sasar bakurang aja urang nang paham. manurut pian acam apa baiknya supaya kita bisa malastariakan bahasa banjar........

No comments: